apokalipsa ; parafraza ; zakon krzyżacki ; iluminacje
Opis:1. Opis ogólny: pergamin. 31 x 23,5 cm. 199 k. ; 2. Wykaz zawartości: k. 2r-31r: Prosa-Apokalypse, k. 32r-199v: Heinrich von Hesler, Apokalypse ; 3. Zdobienia (oprac. M. Jakubek-Raczkowska): 46 miniatur (farby temperowe), ilustrujących w sposób dosłowny tekst Apokalipsy, w tym dziesięć, których brakuje w rękopisie Apokalipsy, sygn. Rps 64/III. System dekoracji kodeksu jest próbą odwzorowania dekoracji Apokalipsy 64/III: prezentuje zbliżony zestaw miniatur o podobnych kompozycjach, choć o innej technice wykonania (bez złoceń w tłach i piórkowego wykończenia) oraz innej, bardziej malarskiej manierze, rezygnującej z czarnego konturu i płaskiej plamy barwnej. Kolorystyka jest cieplejsza (przewaga ugrów i czerwieni) a paleta barwna bogatsza, z licznymi półtonami. Miniatury są słabszej jakości artystycznej (partie figuralne są malowane pobieżnie i odtwórczo), a ich zmiękczona forma jest wynikiem późniejszego czasu powstania (2. poł. XIV w.). Dekoracja kaligraficzna kodeksu została natomiast rozbudowana o liczne ażurowe litterae elevatae, charakterystyczne – jak się wydaje – dla skryptorium malborskiego. ; 4. Oprawa (oprac. A. Wagner): deski dębowe, skóra brązowa, 2 zapięcia uszkowe na skórzanych paskach z bolcami na górnej okładzinie (zachowane blaszki mocujące i bolce), po 5 guzów mosiężnych na obu okładzinach (brak 1 guza na górnej okładzinie). Wyklejki pergaminowe, na przedniej sygn. 891. Prusy Krzyżackie, 4. ćw. XIV w. ; 5. Historia rękopisu: Apokalypse stanowi wierną kopię rękopisu 64: w obu przypadkach podobne są wymiary tekstu, ta sama liczba wersów na stronie, ten sam zestaw miniatur, umieszczonych w tych samych miejscach w kolumnach tekstu, podobna zmiana ręki pisarskiej po wersie 22 900. Miniatury wykonał jednak inny iluminator. Zdaniem A. Mentzel-Reutersa był przeznaczony dla wielkiego marszałka Zakonu. Został skopiowany z rękopisu 64 zapewne w skryptorium malborskim, które prężnie funkcjonowało do początku XV stulecia. Pierwsza pewna wzmianka o kodeksie pochodzi z 1541 r.: został wówczas przewieziony z książnicy krzyżackiej w Tapiawie do powstającej biblioteki księcia Albrechta Hohenzollerna w Królewcu. W bibliotece zamkowej, a następnie w Królewskiej (od 1918 r.: Państwowej) i Uniwersyteckiej Bibliotece w Królewcu kodeks pozostawał do początków 1944 roku. W pierwszych miesiącach 1944 r. wraz z najcenniejszymi zbiorami biblioteki został ewakuowany na zamek w Słobitach (Schlobitten) lub do majątku Karwiny (Karwinden) k. Pasłęka, które w 1945 r. znalazły się w granicach państwa polskiego. Zabezpieczony przez Inspektorat Szkolny w Pasłęku, w lipcu 1946 r. na podstawie zezwolenia Kuratorium Okręgu Mazurskiego został przejęty przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu ze zbiornicy książek w Pasłęku.
Miejsce wydania: Data wydania: Identyfikator oryginału: Język: Identyfikator obiektu cyfrowego: Prawa:Domena publiczna (Public domain)
Prawa dostępu: Digitalizacja:Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Lokalizacja oryginału:Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Źródło dofinansowania: